Santiago De Jakobslegenden deel 2.

Vanaf de 9de eeuw wordt in sommige geschriften terloops melding gemaakt van het graf van Jakobus in Galicie. Maar een verslag over de omstandigheden die leidden tot de vondst ervan , kwam er pas in het jaar 1077 !!!. Het relaas is terug te vinden in het zo geheten "' Concordia de Antealtares, een overeenkomst tussen bisschop Diego Pelaez en het Antealtares-klooster over de bouw van de huidige romaanse basiliek van Santiago. Dit verhaal van de spectaculaire ontdekking is een mengeling van historische feiten verweven met allerlei legendarische details, zoals zo vaak in de middeleeuwen.
Tussen 818 en 834 woonde er op de berg Pedroso nabij de kerk van San Felix de Solvio . niet ver van Iria Flavia ( het huidige Padron), een kluizenaar Pelayo. Op een zekere avond openbaarden engelen hem de plaats van het graf van Jakobus.In het duister waren er boven het graf vreemde lichtverschijnselen te zien , onder andere een schitterende ster.De vrome eremiet bracht meteen bisschop Theodemir (ongeveer 847) op de hoogte.De bisschop begaf zich ter plaatse en vond inderdaad tussen het struikgewas een tombe met een overwelving met daarnaast links en rechts nog een graf en op de tombe ook nog een klein altaar.Na onderzoek van het gebeente in de tombe en de twee graven verklaarde de bisschop dat het hier ging om de stoffelijke resten van Jakobus en zijn twee leerlingen, van wie men de herinnering sedert eeuwen verloren was.
Alfons II de Kuise,(789 - 842) de toenmalige koning van Asturie en Galicie , werd ingelicht over deze wonderlijke ontdekking. Hij bezocht de vindplaats en riep Jakobus onmiddellijk uit tot beschermheilige van zijn koninkrijk en gaf opdracht tot de bouw van een kapel boven de tombe.
Op het moment van de ontdekking van het graf , in het begin van de 9de eeuw, was het grootste deel van het huidige Spanje en Portugal al een eeuw bezet door de Moren. Enkel Galicie vormde een christelijke enclave, waar Alfonso zich kon handhaven. De vondst van het graf was een waar godsgeschenk.
In het "'Boek der Wonderen"' dat het 2de boek vormt van het beroemde 12de eeuwse "'Boek van Jakobus"' staat de legende van de slag van Clavijo, omstreeks 844. Jakobus verscheen er plots als een vurige ruiter, gezeten op een wit paard en zwaaiend met een zwaard in de ene en met een witte vlag in de andere hand en streed aan de zijde van het leger van de christelijke koning Ramiro I tegen de Moren, die ondanks een geweldige overmacht het onderspit moesten delven. Zo vrijwaarde Jakobus het Asturische koninkrijk van de heidense overheersing en kreeg Jakobus sindsdien de bijnaam "'Matamoros"' (Morendoder).In het "'Boek der Wonderen"staan nog tal van wonderen en gebeurtenissen die aan Jakobus worden toegeschreven.

Historische conclusies
De Jakobus-legenden werden vanaf de 12de eeuw door nog aantal geschriften verspreid in het gehele Avondland en droegen bij aan het opgang komen van de pelgrimstochten naar Santiago. Tijdens de Middeleeuwen kwam stap voor stap de overlevering tot stand dat Jakobus, na de Hemelvaart van Jezus ging prediken in Spanje. Hij keerde terug naar Jerusalem waar hij in 44 werd onthoofd, Volgens de legende brachten zijn leerlingen zijn lichaam per boot naar Galicie . Daar werden zijn stoffelijke resten in een graf gelegd , op de plaats waar nu de kathedraal van Santiago staat. Pas in het begin van 9de eeuw werd het graf ontdekt en dat was de oorzaak van het begin van een eeuwenlange cultus: tal van wonderverhalen werden Jakobus toebedacht en tot op vandaag stromen er talloze pelgrims en anderen vanuit de hele wereld naar Santiago toe.
In de Middeleeuwen stond de echtheid van het graf van Jakobus boven elke twijfel. Vanaf de periode van het kritisch ingestelde Humanisme begonnen meer en meer twijfels op te komen. Toch aarzelde paus Leo XIII
niet om in zijn bul "'Deus Omnipotens"' (1 november 1884) de gebeenten, die in 1879 opnieuw opgegraven waren , te bestempelen als de authentieke gebeenten van Jakobus en zijn leerlingen. Maar daarmee werd het kritisch onderzoek niet stopgezet.In 1900 werd door de gezaghebbende Franse kerkhistoricus kanunnik Louis Duchesne (1843 - 1922), het tot dan toe onaantastbare geloof in het Galische graf van Jakobus wetenschappelijk ondermijnd. Later sloot de invloedrijke Vlaamse hagiograaf en bollandist Hippolyte Delehaye s.j. (1859 - 1941) zich hierbij aan.Hun kritiek komt hierop neer: de Jakobus-legenden waren gebaseerd op verhalende bronnen,die pas eeuwen later dan het zogenaamde gebeuren werden geschreven. De verering van Jakobus in Santiago berust dus op twee"'feiten"', die lange tijd onbekend bleven: van de prediking van Jakobus in Spanje wordt pas aan het einde van de 7de eeuw gewag gemaakt dus ruim zeshonderd jaar later: het bestaan van het graf werd pas in de 10de eeuw vermeld dus bijna tien eeuwen later en de details over de ontdekking van het graf omstreeks 840 werden pas in 1077 openbaar gemaakt dus weer ruim 200 jaar later.
De meeste hedendaagse geschiedschrijvers zijn het er over eens dat men in de 9de eeuw een marmeren graf ontdekte op de plaats waar in de Romeinse tijd een begraafplaats was geweest. Gezien een marmeren tombe betrof was het waarschijnlijk het graf van een rijke Romein. Men hield de tombe voor het graf van Jakobus !!.Het lichaam van Jakobus werd met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid begraven op de Olijfberg bij Jerusalem en is nooit naar Galicie overgebracht.Het ook vrijwel zeker dat Jakobus bij in leven zijn nooit Palestina heeft verlaten.Toch gingen de Jakobus-legenden in de Middeleeuwen een taai leven leiden. Maar zelfs al zijn de relieken die onder de kathedraal van Santiago zijn gevonden niet van Jakobus dan nog blijven de wijze woorden van de Franse benedictijnerabt en theoloog Guibert de Nogent (1055 - 1124) gelden dat het bij een bedevaart niet zo zeer gaat om de echtheid van de relieken , maar om de juiste beweegredenen voor de devotie. De bedevaartgangers in de Middeleeuwen konden het graf en het gebeente van Jakobus en zijn leerlingen niet zien en toch kwamen ze, in grote getale, vanuit het geloof dat Jakobus daar lag, hij en niemand anders, naar Santiago.
Een pelgrimage naar Santiago om welke reden dan ook en onder welke benaming dan ook was en is heilzaam als de INTENTIE maar zuiver is.
Tot slot dank aan:
- Zusters van OLV ten Bunderen
- Pilgerwege in Tirol
- Legese
voor de uitgebreide informatie.
Frans.